Türk Sineması ve Din

ts ve dinYalçın Lüleci

Es Yayınları                                                       

2008/220 sf 

Doğu Şenkoy

Çalışma alanını sinema ve din ilişkisi olarak belirlemiş, kapalı bir kitle içinde üreticisi ve tüketicisi aynı kaynaktan beslenen, üreticisinden tüketicisine iletişim sözcüsü olarak görevli kılınan filmler ve üretim anlayışı üzerine bir kitap.

Dinin görsel sanatlar, sinema ve Türk sineması ile sürdürdüğü ilişkinin açıklanmasının ardından ulusal sinemadaki eğilimlerden akımlar başlığı altında söz ediliyor. Bu ayrımda 1950’lerde gerçekleştirilen bazı filmler milli/dini sinema için öncü olarak tanımlanıyor.

Dinle ilişkilendirilen filmlerin 2000’lerde yapılanları üzerine geniş ve ayrıntılı tanıtım, alıntı ve eleştiriler yapılmışken, önceki yıllarda çekilen ve milli/dini sinemayı anlamak için çok daha önem taşıyan filmler kavram ve konu başlıklarına indirgenmiş çerçevelerde tartışılıyor. Ve oldukça yetersiz olan bu yazılar salt bir film veya bir yönetmen üzerine odaklanıyor. Yazarın merakla beklediğimiz kendi yorumları ise yok. Alıntılar dur durak bilmeksizin alıntıları izliyor.

Kitabın son sözünün yazarı ve editörü Veysel Atayman, kitabın taşıdığı bu alıntı yeknesaklığına, yorum yoksulluğuna ve düşünsel çıkmazına bir çare olarak kaleme aldığı yazısında olabildiğince arızaları onarıyor, eksikleri perdelemeye çalışıyor ve sonuç olarak yapıtın barındırdığı tek düşünsel çözümlemeyi gerçekleştiriyor. Bu kısa metin oldukça ilginç saptamalara değiniyor, aslında olmayan anlatı/özgün dengesinin özgün kefesine hacminden daha fazlasını yüklüyor ve kitaptan daha hoşnut bir vedayla ayrılmanızı sağlıyor. Ancak bu da kitabın ana metninin sorunlarını daha bir açık ve anlaşılır hale getiriyor.

Artık yazmanın ve söylemenin anlamı olmasa da, ki işin aslı nicedir yok, dizinsiz ve düzeltisiz kitaplar kervenına biri daha eklenmiş oluyor. Yaptığımız kurgu gereği en sona kalmış olsa da sanırız en önemli tesbitimiz, kitabın girişinde ilk dini filmlerle ilgili olarak verilen bilgilerde, olasılıkla eski kaynakların taşıdığı bilgilerin bir yansıması olarak hatalar bulunması.