editör: richard tapper
kapı yayınları
çev: kemal sarısözen
ocak 2007 / 340 sf.
doğu şenkoy
1999 yılında Londra National Film Theater’da yapılan İran Film Festivali kapsamında gerçekleştirilen konferans sunumlarının gözden geçirilmesiyle oluşturulan bir derleme kitap. İranlıların çoğunlukta olduğu yazar kadrosu bugüne kadar İran sineması üzerine yazılmışlar arasında en nitelikli ve en kapsamlılarından biri olan bu kitabın ortaya çıkmasında en önemli etken.
Bazı yazılar yapıtın niteliğini yükseltmek konusunda başrolü üstlenmiş durumdalar. İran’da Film Kültürünün İslamileştirilmesi: Hatemi Sonrasının Güncel Verileri adlı yazısı yerinde bir seçimle başa konulan Hamid Nefisi’nin anlatım dili kadar bilgi donanımı da etkileyici. Yerli yapımlar üzerine üretim ve sansür istatistikleri, İslami sinemanın nitelikleri, üretim ve gösterimi düzenleyen koşullar, satın alınan yabancı filmler üzerine istatistikler, kamu ve özel sektörün yapımcı rolüne bağlı olarak ortaya konulan sayısal veriler, üretimin film türlerine göre sınıflandırılması ve Hatemi sonrası sinemanın durumu gibi çok zengin bir birikimin açığa çıkmasını sağlıyor.
İstatistiklerle desteklediği İran Sinema Sanayiinde Kriz ve Hükümetin Rolü adlı yazısıyla, Hüseyin Gaziyan sektörün kamusal çıkmazları üzerinde duruyor. Sansür ve otosansürün işleyiş koşulları ve bir çıkış yolu olan film festivallerinde İran sinemasının sergilediği performansa odaklanan yazısıyla Azade Ferahmend; Muhsin Mahmelbaf sinemasındaki değişim evreleri üzerine son derece açıklayıcı yazısıyla Hamid Dabaşi; İran sinemasında savaş teması üzerine çekilen filmleri içlerinden iki filmi öne çıkararak yaptığı saptamalarla dikkat çeken Roxanne Varzi; İran Filmlerinde Fiziksel Mekan ve Kültürel Kimlik adlı yazısıyla, yapımcısından seyircisine uzanan bir zincirde bir filmin kültürel ürün olarak algılanmasında mekanın rolü üzerine etkileyici bir bakış sunan Mihrnaz Said-Vefa; İffetli Taş Bebekler İffetsiz Taş Bebekler başlığı altında devrim sonrasında çok tartışılan kadının sunumu konusunu işleyen Şehla Lahici; yine üzerinde çok durulan çocuğun sunumu üzerine, Çağdaş İran Sinemasında Çocuklar: Biz Çocukken adlı yazısıyla Hamid Rıza Sadr ve İran sinemasının kilometre taşı yapıtlarından, Behram Beyzayi’nin Başu: Küçük Yabancı filmini çözümlediği, çözümlerken ulusal sinemanın hemen bütün önemli noktalarına değinerek örnek bir film çözümlemesi yapan Nesrin Rahimiye sunulan geniş vizyonun oluşmasında birbirlerinin görüşlerini bütünleyen etkileyici bir toplama ulaşıyorlar.
Son sözü yazma onuru verilen Laura Mulvey ise entelektüel Batılı tiplemesi çizdiği yazısında, içtenlik sosuna bulanmış da olsa güvenli sularda yüzen o bildik teorik söylemlerini yinelemesi ve son noktada Kiyarüstemi sinemasına gelip dayanmasıyla yadırgatmadı.
